Een pleidooi voor ‘Verdiepte Governance’: Reflectie op de salarisverhoging van AstraZeneca’s CEO

Geschreven door

Beloningspraktijken en ethiek: waar ligt de grens?

Deze titel leidt ons naar een diepgaande verkenning van hoe huidige beloningspraktijken botsen met ethische principes, waardoor de urgentie van ethische herziening binnen bedrijven duidelijk wordt. De beloningen van CEO’s domineren nog steeds de financiële pagina’s. Recentelijk stelden enkele aandeelhouders van AstraZeneca voor om het salaris van  Pascal Soriot, de CEO fors te verhogen. Hij zou zwaar onderbetaald worden. Deze verhoging is £1,8 miljoen, ongeveer €2,1 miljoen (Financial Times, 9 April 2024). Dit komt bovenop zijn al substantiële inkomen van £16,9 miljoen in 2023. Dit werpt een scherp licht op de kloof tussen Aristoteles’ ethiek en de huidige bedrijfspraktijken. Enkele aandeelhouders opperen dit voorstel uit dankbaarheid voor een omzetstijging van 6% en het bereiken van een omzetdoel van $45 miljard. Dit illustreert de perverse effecten van transparantie en het competitieve karakter van beloningspakketten binnen de elite van corporate leiders.

De balans kwijt: beloningsdynamiek bij AstraZeneca

Deze situatie illustreert niet alleen een financiële trend, maar plaatst ons ook voor diepere ethische vragen. De casus van Soriot en AstraZeneca toont duidelijk hoe het streven naar marktconformiteit en de behoefte om te concurreren leidt tot een opwaartse spiraal van beloningen. Het argument dat Soriot “zwaar onderbetaald” wordt in vergelijking met zijn collega’s, ongeacht de prestaties van hun respectievelijke bedrijven, belicht een fundamenteel gebrek aan praktische wijsheid en een afwijking van het Aristotelische ideaal van de gulden middenweg. Aristoteles promootte het idee dat virtueus gedrag ligt in het vinden van het juiste evenwicht tussen twee extremen: een tekort en een overmaat. De voorgestelde verhoging, verdedigd met verwijzingen naar het salarisniveau in de Verenigde Staten en AstraZeneca’s prestaties, schuurt met dit principe en manifesteert zich als een duidelijk voorbeeld van hebzucht.

Herdefiniëring van Corporate Governance

Tegen deze achtergrond is het essentieel om te reflecteren op de rol van corporate governance en de verantwoordelijkheid van raden van bestuur, commissarissen en aandeelhouders. De keuze om een dergelijke aanzienlijke verhoging voor te stellen is een illustratie van hoe de praktijken van beloningen ver verwijderd zijn geraakt van niet alleen de realiteit van de gemiddelde werknemer, maar ook van een evenwichtige en rechtvaardige visie op leiderschap en succes. Deze voorbeelden benadrukken de dringende behoefte om onze benadering van corporate governance te herzien. Moeten deze niet alleen gebaseerd zijn op financiële prestaties en marktvergelijkingen, maar ook op bijdragen aan de samenleving, ethisch leiderschap en duurzaamheid? De casus van AstraZeneca herinnert ons aan de noodzaak om corporate governance-modellen te overwegen  die een meer gebalanceerde, rechtvaardige en ethische bedrijfsvoering bevorderen. In plaats van te streven naar het maximaliseren van winst en persoonlijke beloningen, zou de focus moeten liggen op het bevorderen van gezondheid, welzijn en duurzame ontwikkeling voor alle stakeholders. Het streven naar ‘het goede’, zoals Aristoteles het zou formuleren, vereist een terugkeer naar de deugdethiek als fundament voor corporate governance. Dit impliceert een cruciale noodzaak voor een ‘verdiepte governance’, waarin het morele kompas en de menselijke dimensie van bestuurders en commissarissen centraal staan. De situatie bij AstraZeneca toont aan dat er een dringende behoefte is aan een herijking van het morele kompas, waarbij bestuurlijke beslissingen niet alleen worden geleid door competitieve beloningsstructuren maar ook door een gevoelde verantwoordelijkheid voor het collectieve welzijn.

Verdiepte Governance voor een duurzame toekomst

Mede om die reden neem ik deel aan de Community of Practice (CoP) bijeenkomsten in het kader van het project Verdiepte Governance. Tijdens de bijeenkomsten over ‘Verdiepte Governance’ wordt nadrukkelijk gestreefd naar het ontwikkelen van good practices door het faciliteren van diepgaande discussies en kennisuitwisseling omtrent verdiepte governance, ethiek aan de bestuurstafel, en de cruciale rol van bestuurders en commissarissen in het leiden van de transitie naar een menswaardiger economie. De voorgestelde salarisverhoging van de CEO van AstraZeneca benadrukt hoe essentieel ook de rol van commissarissen is in deze transitie, en onderstreept de noodzaak voor een herbezinning op wat werkelijk waardevol is in het licht van een duurzame en rechtvaardige toekomst.

zie ook: OpenAI’s Bestuursdynamiek: Ethiek versus kapitaal in AI-ontwikkeling

Praktische Wijsheid: Emotieregulering, een Noodzaak voor Effectief Bestuur

Geschreven door


Wiersma’s Vertrek: een Belangrijke Les in Praktische Wijsheid
Het aftreden van Minister Wiersma komt een belangrijk thema opnieuw onder de aandacht: de noodzaak van praktische wijsheid in het openbaar bestuur. Praktische wijsheid, ook wel bekend als ‘phronesis’, is een begrip uit de oude Griekse filosofie. Het vertegenwoordigt het soort wijsheid dat nodig is om complexe problemen op te lossen.Deze wijsheid balanceert kennis, vaardigheden, en de kunst om emotioneel afstand te houden van situaties.”

De aankondiging van het aftreden van Minister Wiersma is een kantelpunt dat verdient nader beschouwd te worden. Enerzijds vormt zijn besluit een les in persoonlijke wijsheid. Anderzijds werpt het licht op een essentiële vereiste voor openbaar bestuur: praktische wijsheid.

De Kracht van Emotieregulering in Leiderschap”
Emotieregulering – of ‘emotionele homeostase’ – is het vermogen om onze emoties effectief te beheren en te moduleren. Dit is belangrijk voor iedereen. Echter, voor degenen in leidinggevende posities, met name in het openbaar bestuur, is dit cruciaal.Onderzoek toont aan dat emotieregulering leidt tot betere besluitvorming, beter beheer van stress, en een verbeterd welzijn. Het is de sleutel tot het behouden van een evenwichtig perspectief, zelfs in moeilijke en stressvolle situaties.

Openbaar Bestuur: Emotieregulering is Cruciaal
Het openbaar bestuur vormt een arena waar zware beslissingen genomen moeten worden. Dit gebeurt vaak onder grote druk, waarbij veel op het spelstaat. De kwaliteit van deze beslissingen hangt nauw samen met het vermogen van een leider om emoties effectief te reguleren. Dit geldt ook voor zijn reacties op de onvermijdelijke obstakels en mislukkingen die zich voordoen.

Minister Wiersma’s aftreden is dan ook een herinnering aan het belang van het streven naar praktische wijsheid in het openbaar bestuur. Het illustreert het gevaar van het ontbreken van een vitale component, zoals emotieregulering, in het vermogen van een leider om effectief te besturen.

Leiders Selecteren en Ontwikkelen: De Noodzaak van Praktische Wijsheid
Deze situatie dwingt ons om opnieuw te overwegen wat we van onze leiders verwachten. Wiersma’s gedrevenheid en daadkracht waren bewonderenswaardig en zullen ongetwijfeld gemist worden in het onderwijsveld. Echter, zijn gedrevenheid en daadkracht hebben zijn vermogen om emoties effectief te reguleren niet kunnen compenseren.

Het is daarom noodzakelijk om te heroverwegen hoe we leiders selecteren en ontwikkelen in het openbaar bestuur. Praktische wijsheid moet niet alleen worden gewaardeerd, maar moet ook expliciet worden gezocht in degenen die we kiezen om ons te leiden. Naast technische
competenties, ervaring en visie, moeten we ook kijken naar hoe kandidaten omgaan met stress en emoties, zowel die van henzelf als van anderen.

Dit is niet alleen relevant voor de selectie van nieuwe leiders, maar ook voor hun voortdurende professionele ontwikkeling. Het zou een essentieel onderdeel moeten zijn van leiderschapsontwikkeling en -training in het openbaar bestuur.

Wiersma’s Aftreden: Een Waardevolle Les in Leiderschap
Het aftreden van Wiersma biedt ons ook een waardevolle les. Het toont aan dat effectieve emotieregulatie een cruciaal aspect van praktische wijsheid is. Dit is onmisbaar voor het succesvol uitoefenen van een bestuurlijke functie. Het is dan ook hoog tijd dat we dit inzicht erkennen en een prominente plaats geven in onze visie op leiderschap in het openbaar bestuur.

Zie ook: Onderwijsminister Dennis Wiersma stapt op FD en Dennis Wiersma, de sociaal betrokken liberaal die ook een hork kon zijn Volkskrant